Konkordato ilanları patladı! İnşaat ve tekstil sektöründe büyük risk
Sıkılaştırma siyasetleri ve yüksek faiz oranlarının yol açtığı ekonomik sakinlik nedeniyle konkordato başvurusu kabul edilen firma sayısı, 2024’te yüzde 231 arttı. En riskli kesimler olarak inşaat ve dokuma öne çıkarken, inşaatta 441, dokumada 240 şirket konkordato ilan etti. Konkordato durumuyla ilgili gelen argümanlar ortasında da bunu suistimal edenlerin olduğu öğrenildi. Faizlerin yüksek olması nedeniyle kimi sanayicilerin şirketin içerisini boşaltıp faiz yoluyla çıkar sağlandığı sav edildi.
Konkordatotakip.com sitesinin derlediği datalara nazaran, 2023 yılında 519 konkordato başvurusu kabul edilirken, 2024’te bu sayı yüzde 231,98’lik artışla bin 723 oldu. 2023 yılında 65 olan iflas kararı ise yüzde 103 oranında artışla 132’ye yükseldi. Konkordato ilan eden bölümlerde, inşaat ve dokumacılık öne çıktı. İnşaat dalı 441 konkordato ile birinci sırada yer alırken, 240 konkordato ile dokumacılık ikinci oldu.
‘İNŞAAT PİYASASI DÜZENLENMELİ’
İnşaat kesimindeki konkordato artışını Türk Resmi Bölüm İnşaat Müteahhitleri Patron Sendikası (TÜRK-İNŞA) Genel Sekreteri İsmail Özkan, üç nedenin öne çıktığını lisana getirdi. Özkan, şu tabirleri kullandı:
“Birinci neden; yüksek fiyat artışlarının dalı çok zorlaması. Bilhassa kamuya iş yapan müteahhitler, yüksek enflasyon Türkiye İstatistik Kurumu datalarına yansımayınca ortadaki maliyet farkı münasebetiyle sorun yaşıyor. İkincisi, inşaat kesimi olarak çuvaldızı biraz da kendimize batırmamız lazım. İşi alabilmek ismine yanlışsız fiyat vermeyen firmalarımız var. Rekabet ederken düşük fiyat verip, ziyan edince konkordato ilan ediliyor. Bunu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu kayıtlarında, teminatlarını yakan firma sayısına baktığımızda da görebiliriz. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı Müteahhitler Odası’nın bölümü disiplin etmesi yahut bir inşaat piyasası düzenleme kurulu oluşturulması gerekiyor. Üçüncü sebep de yüksek faizler nedeniyle finansmana erişim zorlaşınca, öz sermayesi düşük olan şirketler konkordato sürecine girdi. Ayrıyeten kendi sermayeleriyle inşaat yapıp satan firmalar; alım gücünün düşmesi ve gayrimenkulun yatırım aracı olarak görülmesinde bir zayıflama olması sonucunda zora girdi.”
Örme Sanayicileri Derneği (ÖRSAD) Başkanı Fikri Kurt ise tekstildeki konkordato artışlarını kıymetlendirerek bölümün her alanında sorunlar arttığını vurguladı. Kurt, “Hükümet yanlışları nedeniyle endüstriciler bedel ödüyor. Biz Avrupa Birliği (AB) ülkelerine tedarik yapıyoruz. 2021 yılında ham hususlara gelen artırımlardan ötürü AB’ye tedarikimiz zayıfladı. Ham unsurun başındaki kesim temsilcilerimiz fırsatçılık yaparak 3 dolarlık ham hususa 6,40 dolara çıkardı. Bir yıl boyunca faturalar dolar, avrolar ile kesildi ve ödemeler bu türlü yapıldı. Devlet bir sene sonra tedbir aldı. Devletin önlem almada gecikmesi ve fiyat artışlarını meydana getiren ham husus tedarikçileri kesimin ihracatı düştü.” diyerek tekstildeki ham husus meselesine değindi.
SUİSTİMAL ARGÜMANI: ŞİRKETİN İÇERİSİNİ BOŞALTIYORLAR
Konkordato müracaatlarında suistimallerin de olduğunu kaydeden Kurt, faizlerin yüksek olduğu ortamda bir kısım endüstricinin, şirketinin içerisini boşaltıp kaynaklarını faize yatırıp çıkar elde etmeye yöneldiğini belirtti. Bu suistimal sonucunda konkordato ilan eden şirketlerin alacağını alamadığını anımsatan Kurt, şöyle devam etti:
“Son vakitlerde Türkiye’de konkordato şirketleri kuruldu. Devletin bu cins yolsuzlukları engellemesi lazım. 35-40 yıllık bir şirket konkordato ilan ediyorsa devlet bu şirketin aile etrafındaki mal varlıklarını da incelemeli. Kayıt dışılıkla ilgili çalışmalar yapılıyor lakin yetersiz. Maalesef haksız çıkar elde edenler affediliyor; dürüst, istihdam sağlayan, vergisini ödeyen endüstrici cezalandırılıyor. Acilen bu hususta önlemler alınmalı, geç kalındığı vakit, nasıl bedeller ödediğimizi gördük.”
“PARA, ÜRETİME DEĞİL FAİZE GELİYOR”
Yüksek faiz siyaseti uygulandığı periyotta konkordatoların artışının yanı sıra Türkiye’deki üretimden elde edilen bedelin yurt dışına aktarıldığını tabir eden Kurt, “Türkiye’ye gelen sıcak para üretime değil faize geliyor. Ülkemizde çalışan endüstricinin paraları, bu faizlerle yurt dışına gidiyor. Çalışıyoruz, çabalıyoruz ancak Avrupalılara ve Türkiye’ye getirilen sıcak paranın faizi için üretim yapmış oluyoruz.” diye konuştu.
