Türkiye’de volkanik patlama riski var mı? Prof. Dr. Mehmet Şener hazırlıklı olmak gerekir diyerek uyardı
Ege Denizi’nde yaşanan sarsıntıların akabinde Yunanistan’ın Santorini Adası’nda artan sismik hareketlilik nedeniyle volkanik patlama riski yaşanması, Türkiye’de faal yanardağ var mı, sarsıntı yanardağı tetikler mi, yanardağ patlarsa neler olur sorularını yine gündeme taşıdı. MTA ve Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’nde jeoloji alanında kıymetli çalışmalar yapan Prof. Dr. Mehmet Şener, Aksaray ve Niğde hududunda yer alan 3 bin 268 metre yüksekliğindeki Hasan Dağı’nda patlama riski olup olmadığı ile ilgili açıklama yaptı. Prof. Dr. Şener, Hasan Dağı’nda şimdilik rastgele bir patlama riskinin olmadığını söz etti. Çatalhöyük’teki duvar fotoğraflarından yola çıkılarak Hasan Dağı’nda en son MÖ 6600 yılında patlamanın yaşandığını aktaran Şener, olası volkanik patlama riskine karşı alınması gereken önlemlerin neler olduğunu da açıkladı.
“HASAN DAĞI FAAL BİR YANARDAĞ”
Şener, “2020 ve 2023 yıllarında Hasan Dağı eteklerine yakın pozisyonda bulunan 5.3 ve 5.1 büyüklüğünde sarsıntılar olmuş ve bu bahis o vakitler da gündeme gelmişti. Hasan Dağı’nda kratere yakın bölgelerde bulunan gaz çıkışları etkin olan volkanlarda olağan hadiseler. Etkin volkan demek de son on bin yılda faaliyet gösteren yanardağlara biz faal yanardağlar diyoruz ve bunlardan biri de Hasan Dağı. Hasan Dağı’nın yaşını da Çatalhöyük’teki duvar fotoğraflarından çıkarak hesaplıyoruz.
Fiji Adaları 6 büyüklüğünde sarsıntıyla sarsıldı (7 Şubat 2025)
O duvar fotoğraflarında MÖ 6600’de patlama yaşanmış. 2000 sene de buraya eklersek, 8600 yıl evvel resmedilmiş duvarlara. Hasebiyle buna faal bir faydır diyoruz. Bu türlü bir fayın da kratere yakın yerlerden çok nadir olsa da gaz çıkışları olağan ve Hasan Dağı’nın etrafında aslında jeotermal potansiyel olarak sıcak su kaynaklarının bulunması, karbondioksit çıkışlarının gözlenmesi ve bu karbondioksitin endüstride kullanılmak üzere üretiminin yapılması bile Hasan Dağı’nın etkin olduğunu gösteriyor” dedi.
“MUHTEMEL PATLAMAYA HAZIRLIKLI OLMAK GEREKİYOR”
Hasan Dağı’nın Santorini’ye bağlı olarak gelişecek bir ekip jeolojik olaylardan etkilenmesinin mümkün olmadığını kaydeden Prof. Dr. Mehmet Şener, bölgedeki hareketliliğin kurulan istasyonla 7-24 takip edildiğini belirtti. Patlama olacak üzere hazır olmak gerektiğine de değinen Şener, “Hasan Dağı’nda rastgele bir patlama riski şu anda benim araştırmalarıma nazaran yok. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Aksaray Üniversitesi ve TÜBİTAK ortak bir proje yürütüyorlar ve Hasan Dağı’nda müşahede istasyonları var. 7 gün 24 saat saniye saniye kayıtlar inceleniyor ve rastgele bir faaliyet de yok. O cins faaliyet olması için de Hasan Dağı’nın etrafında sarsıntı fırtınalarının gelişmesi gerekiyor. Rastgele bir olay olması halinde ikaz sistemleri otomatik olarak devreye girecektir.
Malatya’da zelzele temalı fotoğraf standı açıldı
Burada temel değerli olan patlaması değil, patladıktan sonra ne yapacağımızı bilmemiz gerekiyor. Niğde AFAD’daki arkadaşlarımız şimdiden stratejilerini planlamış vaziyetteler. O zamanki meteorolojik koşullarda rüzgar Aksaray’dan Niğde’ye yanlışsız estiği vakit Altunhisar’ı tesirler. 2 bin nüfuslu ilçede 2 bin adet gaz maskesi var mı diye sormak lazım ve Hasan Dağı patlarsa neler yapılacağını şimdiden planlamamız lazım. Bunun için ilkokuldan başlayarak orada yaşayan yöre halkını eğitmemiz gerekiyor. Acil toplanma yerlerinin planlanması lazım” diye konuştu.
“TÜRKİYE’DE 14 FAAL YANARDAĞ VAR”
Türkiye’de 14 etkin olarak tanımlanan yanardağın olduğunu tabir eden Şener, insanları huzursuz eden bilgi kirliliğinin arttığına dikkati çekerek, “Türkiye’deki etkin yanardağların patlamasıyla ilgili insanlarımızı huzursuz edecek, kamuoyunu yanlış bilgilendirecek birtakım bilgi kirlilikleri oluyor. Yurttaşlarımızın bu bilgi kirliliklerini çok dikkatli incelemelerini, bahisle ilgili bilim adamlarının yaptığı açıklamalarını dinlemelerini tavsiye ederim. Santorini’yle ilgili AFAD’la MTA Genel Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu bir rapor var ve kamuoyunun anlayabileceği biçimde hazırlanmış bu rapor çok hoş açıklamalar içeriyor. Vatandaşlarımızın o raporu okumasını, onun dışındakilere prestij etmemelerini öneririm” biçiminde konuştu.
