Hayrabolulu çiftçiler dert yandı: Biz traktörün kontağını kapattıktan sonra bu işi yapacak kimse yok

Hayrabolulu çiftçiler, girdi maliyetlerinin yüksekliği, yakıt fiyatlarının daima artışı ve mali dayanakların azalması nedeniyle şikâyetlerini ANKA Haber Ajansı aracılığıyla lisana getirdi. Fahrioğlu köyündeki Ahmet ve Nezih Aydın kardeşler, “Her sene enflasyona yenik düşüyoruz. Yakıta daima artırım geliyor. 50 lirayı geçti mazot da gübre de. Son 10 günde 2 kez mazota artırım geldi. Bizim buğdayımızın taban fiyatı yeniden birebir. Yarın biz traktörün kontağını kapattıktan sonra bu işi yapacak kimse yok” dedi.

Türkiye’nin pek çok bölgesinde çiftçilerin, yüksek maliyetler nedeniyle işleri durma noktasına geldi. Daha evvel hububat alım fiyatına reaksiyon olarak CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in miting düzenlediği Hayrabolu’daki çiftçiler, meselelerini ANKA Haber Ajansı’na anlattı.

Çiftçilerin ortak şikâyetleri ortasında yüksek girdi maliyetleri, yakıt fiyatlarının daima artması, devlet tarafından verilen mali dayanakların azalması ve tarım dalında çalışan sayısının her geçen gün azalarak genç kuşağın yetişmemesi yer aldı. Kılıçlar köyünde tıpkı vakitte emekli öğretmen olan üretici Ahmet Aydın, kuraklık meselesini örnek göstererek şunları söyledi:

“Artık bu iklim değişikliği, global kuraklık bizi bayağı zora soktu. İkincisi, girdilerimizin maliyeti. Biz gelir olarak ayçiçeği ve buğday ekiyoruz. İki kalem gelirimiz var. Enflasyona nazaran, buna yüzde 20 falan artırım alıyoruz ancak girdilerimiz çok değerli. Mesela son vakitte gelişen İran-İsrail savaşıyla 15 liraya aldığımız gübre bugün 27 lira. Yarın ne olur, bilemem. Şu an bulmak mümkün değil. Bizim bütün girdilerimiz aşağı üst ithal ediliyor. Her sene çoklukla yüzde 80 ile 100 ortasında artırım görüyor. Bizim iki kalem gelirimiz yüzde 20 artırım görüyor. Biz her sene enflasyona yenik düşüyoruz. Yakıta artırım geliyor, daima gelmekte. 50 lirayı geçti mazot da gübre de. Artık bu çiftçilikte genç nüfus kalmadı. Yaş ortalaması bizim köyde 60 ve üzerinde. Yarın biz traktörün kontağını kapattıktan sonra bu işi yapacak kimse yok. Kalmadı yani. Aslında gençleri özendirmek lazım. Bunun için gelirinin olması gerekir. Buraya gelen gençler bundan karnını doyurabilmeli. Girdiler fazlalaşınca, gelir de azalınca gençlik çok fazla meyil etmiyor bu taraflara. Mesela bu sene uygulanan bir siyasetle takviye de yarıya düştü. Mesela geçen sene 1 lira dayanak alıyorsak bugün 70 kuruşa düştü. Biz kontak kapattıktan sonra geriye kimse kalmayacak. Etrafınıza baktığınızda genç nüfus yok. 4 tane gencimiz var. Onlar da 50 yaşın üzerinde. Sahiden çiftçilikle uğraşıyorlar. Bizden sonra bu iş kapanır, ardı yok.”

“TARLALARIMIZ ELİMİZDEN GİDİYOR”

Ahmet Aydın’ın kardeşi olan, tıpkı vakitte mali müşavirlik de yaptığını belirten Nezih Aydın de girdilerin çok yüksek, fiyatların ve takviyelerin çok düşük olduğunu lisana getirerek şunları anlattı:

“Son vakitlerde tarlalarımız elimizden gidiyor. Bilhassa tarımla uğraşmayanlar, diğer yerlerden para kazananlar gelip bizim burada tarlalarımızı alıyorlar. Hatta yurt dışından bile alındığı söylenmekte. Hasebiyle küçük çiftçi yok oluyor. Bunun önüne geçilebilmesi için tarım topraklarının büyüklüğünün sınırlanması gerektiğini düşünüyorum. Şu andaki fiyatlarla bizim yeni tarla alma imkanımız yok. İşimizi büyütemiyoruz. Büyütemediğimiz için de esasen ölçek iktisadına nazaran kârlı çalışamıyoruz. En büyük zahmetlerden bir tanesi, yeni arazi alamıyor olmamız. Ben de ayçiçeği buğday ekiyorum. Gerçek enflasyonun yüzde 50 yahut daha üzerinde olduğu bir yılda buğdaya yüzde 20 fiyat artışı verilmesi doğal bizi enflasyon karşısında esasen direkt ezdiriyor. Son vakitteki İran-İsrail savaşıyla birlikte gübre fiyatları neredeyse iki katına çıktı. 10 günde yüzde 60-70 arttı.

“SORAN OLMADI, BİRİNCİ KERE BU MİKROFONA KONUŞTUK”

Son 10 günde 2 kez mazota artırım geldi. Bizim buğdayımızın taban fiyatı yeniden birebir. Tekrar 13,5 lira. Bizim buradaki koyduğumuz sermaye çok fazla bir defa. Biz yaklaşık 60 milyon lira para yatırıyoruz. Bu sene ortalama buğday verimimiz için kuraklıktan ötürü 300-400 kilo civarında çok düşük bir rekolte bekliyoruz. Yani siz 60 milyon lira sermaye yatırıp bu sene 1 milyon lira para aldığınız vakit 300 dekardan bu yapılabilir, sürdürülebilir bir iş olmaktan çıkıyor aslında. Buğdayımız biçilmek üzere. Kimse gelip bize demedi ‘Ya sizin buğdayınız nedir? Veriminiz nedir? Siz bu sene para kazanacak mısınız? Kazanmayacak mısınız? Kimse sormadı. Bunu ne devletten ne muhalefetten soran oldu. Birinci kez bu mikrofona konuştuk.”

“GEÇİNEBİLECEĞİMİZ HASAT MEVSİMİ GÖZÜKMÜYOR”

Kılıçlar köyünden İbrahim Eren, 50 yıldır çiftçilikle uğraştığını belirterek şöyle konuştu:

“Zor kurallarda devam ediyoruz. En değerli olan girdileri azaltmak. Hükümetin verdiği teşviklerle ya da verdiği fiyat siyasetiyle bunun önüne geçilebilir. İnanılmaz bir formda etkilendik. Yalnızca yaptığımız masrafı çıkarabiliyoruz. Önümüzde geçinebileceğimiz bir hasat mevsimi gözükmüyor ayçiçeğinde de. Yaklaşık 600-650 dönüm hasat yerinde çalışıyoruz ancak güzel bir dönem geçmiyor. Devletimizin verdiği fiyat siyasetlerinde çok cüzi bir ölçüde artış yapılıyor. 17 liralık gübremiz oldu 27 lira. Savaştan ötürü yakıt oldu 55 lira. Bunun altından nasıl kalkacağız bu fiyatlarla? Herkes artık diyor ki, ‘Ben bu sene bırakacağım’. Bu formda sıkıntı kurallar. İleriyi kimse görmüyor esasen. İki tane oğlum var. Biri öğretmen, biri mühendis. Köyde değiller. Ben yönetim etmeye çalışıyorum ancak nereye kadar yapacağız? Yaş da oldu 65.”

“TARIM ÜLKESİ OLMAKTAN BÜSBÜTÜN UZAĞIZ”

Aynı mahalledeki çiftçi Şerif Sürer de şunları lisana getirdi:

“Girdiler çok yükseldi. Bizim geçen yıl 10 liradan aldığımız üre artık 27 lira oldu. Bu girdilere yetişemiyoruz. 57 yaşındayım ben. Bugüne kadar hiç bu türlü bir devir yaşamadım. Çiftçi, fiyat siyasetleriyle desteklenebilir. Girdileri biraz düşürmek lazım. Yani mazot, gübre olsun şu anda tavan yaptı. Hâlâ önü kesilmiyor. Daha artırımlar gelecek. Nereye kadar sarfiyat, bilemiyoruz. Ben şu an kiralık yer de işliyorum. Tam ziyan şu anda. Tarım ülkesi olmaktan büsbütün uzak durumdayız şu anda, uzaklaşıyoruz.”

“BU SAATTEN SONRA ÇALIŞAMAYACAĞIZ”

Yörükler köyündeki Namık Güneş ise “Doğduğumdan beri bu köydeyim. Son vakitlerde kuraklıkla bir arada tarım çok etkilendi. Eserler ücretsiz. Yok değerine satıyorlar. Zar sıkıntı geçiniyoruz işte. Bilmiyoruz nereye kadar gidecek de bir yerde duracak herhalde. Ne kadar dayanaklar artırılırsa o kadar üretici rahatlar. Ben kendim çalışıyorum da lakin bu saatten sonra da çalışamayacağız artık. Köyde ben çoluğumu çocuğumu bırakmam. Üretim bitti üzere bir şey” diye konuştu.