OECD açıkladı: tarım sektörü zorluklarla karşı karşıya
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), global tarım kesiminin jeopolitik tansiyonlar, iklim değişikliğinden kaynaklanan çok hava olaylarının artan sıklığı ve şiddeti dahil olmak üzere birçok zorlukla karşı karşıya bulunduğunu ve birtakım ülkelerin ihracat kısıtlamalarının memleketler arası ticaret sistemi üzerinde ek baskı oluşturduğunu bildirdi.
OECD, Tarım Siyasetleri İzleme ve Kıymetlendirme 2024 Raporu’nu yayımladı.
Buna nazaran, tarım dalı dünya çapında çok sayıda zorlukla karşı karşıya. Tarım eserlerinin ulusal ve milletlerarası pazarları, Rusya-Ukrayna savaşı, Orta Doğu’daki artan tansiyon ve iklim değişikliğinden kaynaklanan çok hava olaylarının artan sıklığı ve şiddeti dahil olmak üzere birçok kısa ve uzun vadeli olaydan etkilenmeye devam ediyor.
Bazı ülkelerin ihracat kısıtlamaları milletlerarası ticaret sistemi üzerinde ek baskı oluştururken, birçok ülkede ağırlaşan çiftçi protestoları, tarımın karşı karşıya olduğu ekonomik, toplumsal ve politik zorlukları gösteriyor.
Bu kapsamda ülkelerin tarım siyasetleri da değişime uğruyor ve sürdürülebilirlik ve verimlilik artışı sağlayacak uygulamaların kıymeti artıyor.
TARIMSAL TAKVİYELER GELİŞMEKTE OLAN BÜYÜK EKONOMİLERDE ÖNE ÇIKIYOR
Raporda incelenen 54 ülkede tarım kesimine toplam dayanak 2021-2023 devrinde yıllık ortalama 842 milyar dolar oldu. Tarıma dayanak yüksek kalmaya devam etti fakat 2021’deki tepe noktasına nazaran düşüş gösterdi.
Ülkelerin 2021-2023 devrindeki yıllık dayanağının 629 milyar doları ferdi üreticilere sağlandı.
Bu periyottaki dayanağın büyük kısmı ise büyük ekonomilerde görüldü. Çin tarıma sağlanan toplam yıllık takviyenin yüzde 37’sini, ABD yüzde 15’ini, Hindistan yüzde 14 ve Avrupa Birliği yüzde 13’ünü oluşturdu.
Bu dağılım, 2000’li yılların başına nazaran kıymetli bir değişimi gösteriyor. Kelam konusu devirde AB, ABD ve Japonya sırasıyla toplam dayanağın yüzde 26, yüzde 20 ve yüzde 16’sını oluştururken, Çin ve Hindistan’ın hissesi yüzde 15’in altında bulunuyordu.
Bölgesel dağılım, tüketicilere yapılan dayanak açısından da farklılık gösteriyor. Tüketicilere 2021-2023 devrinde sağlanan tarım dayanaklarının yüzde 67’sini ABD ve yüzde 29’unu Hindistan oluşturdu.
VERİMLİLİK, ÜRETİM ARTIŞINDAKİ İTİCİ GÜÇ
Verimlilik uygulamalarındaki büyüme son yıllarda ziraî üretimdeki değerli artışın ardındaki itici güç oldu fakat verimlilik uygulamaları üretimi artırmak için tek başına yetersiz kalıyor.
Bu kapsamda OECD, dünyadaki tansiyonların ve besin sistemlerinin karşı karşıya olduğu daima zorluklar karşısında, tarımın daha sürdürülebilir, üretken ve dirençli hale gelmesi için siyaset yaklaşımları teklifinde bulunuyor.
Sürdürülebilir verimlilik artışı stratejileri için net gayeler belirlemek, verimlilik kapasitesini artırmak için yatırımlar yapmak, çevresel tesirleri azaltmak, çevresel açıdan sürdürülebilir üretim uygulamalarına bağlı üretici takviyesini artırmak, doğal kaynakların sürdürülebilir idaresini sağlamak ve inovasyon sistemlerini belirleyerek gelişmiş verimlilik ve çevresel performans gayelerini daha yeterli yönlendirmek bu teklifler ortasında yer alıyor.
TÜRKİYE’DE TARIMA SAĞLANAN DESTEKLER
Rapora nazaran, Türkiye’de 2021-2023 devrinde üreticilere verilen dayanaklar yüzde 11 ile OECD ortalamasına yakın seyretti.
Üreticilere yönelik bütçe dayanağı, muhakkak eserlerin üreticilerine prim ödemeleri biçiminde sağlanırken, fındık üzere eserlere mahsus alan ödemeleri de devam etti. Öteki takviye çeşitleri ortasında alana dayalı eser sigortası, mazot ve gübre maliyetlerini karşılama dayanağı yer aldı.
Türkiye’de bu periyotta dala yapılan toplam takviye, 2021-2023’teki gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 1’ine karşılık geldi.
Bu oran bölüme kıyasla genel ekonomik büyümenin daha süratli olduğunu gösterirken, OECD ortalaması olan yüzde 0,6’nın üzerinde gerçekleşti.
Rapora nazaran, Türkiye’de sürdürülebilir verimlilik artışı için inovasyon, sulamanın uygunlaştırılması ve mahallî şartlara uygun mahsullerin geliştirilmesi ve kullanılmasına odaklanıyor.
Ancak OECD, bu modelin çiftçileri yeni eserler yahut usuller denemekten caydırmayacak formda uygulanması ve çiftçiler için elverişli bir ortam sağlamaya odaklanması teklifinde bulunuyor.
