İmalat sektöründe tehlike çanları çalıyor. Sinyaller kötü
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), ekimde 45,8’e yükseldi. İSO Türkiye İmalat PMI anketinin Ekim 2024 periyodu sonuçları açıklandı.
Eşik bedel olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, eylülde 44,3 olan manşet PMI ekimde 45,8’e yükselmekle birlikte eşik kıymet 50’nin altında kalarak faaliyet şartlarında bozulma sinyali vermeye devam etti.
Rapora nazaran imalat sanayi dalının geniş bir kesiti açısından kuvvetli faaliyet şartları sürdü. Olumlu gelişmelerin gözlendiği tek dal, üretim, yeni siparişler ve istihdamın tekrar büyümeye geçtiği besin eserleri oldu. Girdi maliyetleri genel olarak keskin bir biçimde artmaya devam etti.
Sektörün performansı nisan ayından bu yana düşüş eğilimi gösterdi. Güçlü piyasa şartlarının sürmesi, talebin zayıf kalmasına ve toplam yeni siparişler ile ihracattaki yavaşlamanın devam etmesine yol açtı. Buna bağlı olarak, imalatçılar üretimi üst üste yedinci ay azalttı. Fakat tüm bu göstergelerdeki düşüşler eylül ayına kıyasla hafifledi.
Yeni siparişlerdeki sakinliğin tesiriyle istihdam ve satın alma faaliyetlerinde de gerileme kaydedildi. Fakat kimi firmalar, işçi sayılarındaki düşüşe istekli istifaların neden olduğunu bildirdi.
Türkiye İmalat PMI raporu, girdi stoklarında Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranlı azalma gerçekleştiğine işaret etti.
Enflasyonist baskılar, yılın son çeyreğinin başında da hafiflemeye devam etti. Girdi maliyetleri bariz bir biçimde arttı lakin kelam konusu artış yaklaşık bir buçuk yılın en düşük suratında gerçekleşti. Kesin eser fiyatları enflasyonunda da düşüş kaydedildi.
Liradaki zayıflık, maliyet artışının kıymetli bir nedeni olmaya devam etti. Anket iştirakçileri, buğday üzere birtakım ham unsur fiyatlarında ve nakliye maliyetlerinde artış bildirdi.
Son olarak, tedarikçi performansının eylülde son 9 ayın birinci uygunlaşmasını kaydetmesinin akabinde ekimde girdi teslimat müddetleri yine artış gösterdi. Lakin datalar teslimat sürelerindeki uzamanın hayli ölçülü seviyede gerçekleştiğine işaret etti.
Almanya’nın yıllık enflasyonu Türkiye’nin 30 da 1’i çıktı. Hani bizi kıskanıyorlardı?
Takip edilen 10 bölümden dokuzunda üretim azalırken bunun tek istisnası besin eserleri oldu. Üretimde en sert yavaşlama ise ağaç ve kağıt eserlerinde kaydedildi. Bu bölümdeki daralma Kovid-19 salgınının 2020’deki birinci dalgasından bu yana en yüksek oranda gerçekleşti. Misal halde yeni siparişlerde de artış kaydeden tek dal besin eserleri olurken en sert düşüş ise giysi ve deri eserlerinde gözlendi.
Eylülde üç dalın artış kaydetmesiyle nispeten olumlu belirtiler gösteren yeni ihracat siparişleri ekim ayında sadece besin eserlerinde büyüme sergiledi. Elektrikli ve elektronik eserler ile kara ve deniz taşıtları kesimleri ise ihracatta tekrar yavaşlamaya geçti.
İmalatçılar, iş yükündeki hafifleme nedeniyle dördüncü çeyreğe girilirken çoklukla işçi sayılarını azaltma yoluna gitti. Yalnızca besin eserleri ile kimyasal, plastik ve kauçuk bölümleri istihdamını artırırken en keskin düşüş dokumacılık dalında kaydedildi.
Kara ve deniz taşıtları kesiminde ise anket geçmişinin en sert istihdam azalışı gerçekleşti.
Ekim ayında girdi maliyetlerindeki artışlar izlenen 10 bölümden altısında ivme kaybetmesine karşın yüksek düzeylerde seyretti. Girdi fiyatlarında en süratli yükseliş besin eserlerinde görülürken en yavaş artış kimyasal, plastik ve kauçuk bölümünde kaydedildi.
Metalik olmayan mineral eserler kesiminde talebi canlandırmaya yönelik gayretlerin tesiriyle en son eser fiyatları yaklaşık dört buçuk yıldır birinci kere düşüş gösterdi.
Diğer dalların satış fiyatlarında ise genelde ölçülü artışlar gözlendi. Fakat son 6 ayın en yüksek enflasyonunu kaydeden besin eserleri başta olmak üzere kimi kesimler son eser fiyatlarını besbelli biçimde artırmaya devam etti.
Son olarak ekim ayında tedarikçilerin teslimat mühletleri takip edilen 10 daldan yalnızca üçünde kısaldı. Eylülde bu sayı 6 olarak gerçekleşmişti.
Açıklamada endekse ait değerlendirmesine yer verilen S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları kaydetti:
“Üretim, yeni siparişler ve istihdam üzere birçok kıymetli alt göstergedeki zayıflamanın ekim ayında hafiflemesine karşın, son datalar kuvvetli talep şartlarının Türk imalat dalını baskılamaya devam ettiğini gösterdi. Firmaların, girdi stoklarını yaklaşık son dört buçuk yılın en yüksek oranında azaltması dikkati çekti. Anketin nispeten olumlu bir sonucu ise enflasyonist baskıların azalmaya devam etmesi ve en azından büyümenin önündeki bu özel mahzurun tesirini azaltması oldu.”
