İskeletimiz hakkında bilmeniz gereke 25 gerçek

Kemikler, bedenimizin dayanak sistemidir. Bu yapı, organları korur, mineral depolar, kan hücrelerini üretir ve bedeni istikrarda fiyat. Kemiklerin sert yapısı, kaslarla birlikte çalışarak hareket etmemizi sağlar. Bu karmaşık sistemin her modülü, ömrün tüm evrelerinde çeşitli misyonlar üstlenir.

Bebekler yaklaşık 270 kemikle doğarken yetişkin bir insanın iskeleti 206 kemikten oluşur. Bebeklerdeki kimi kemikler vakitle kaynaşarak tek modül haline gelir. Bilhassa kafatasındaki kemiklerin kaynaşması, bebeklik devrinden yetişkinliğe geçişte bariz bir fark yaratır.

Vücuttaki en büyük kemik uyluk kemiği, en küçük kemik ise kulakta bulunan üzengi kemiğidir. Uyluk kemiği, yaklaşık 50 cm uzunluğa ulaşabilirken, üzengi kemiği yalnızca birkaç milimetre uzunluğundadır. Bu kemikler, farklı boyutlarına karşın beden fonksiyonlarında kıymetli rol oynar.

Vücudumuzda kıkırdak ismi verilen yumuşak dokular da iskeletin bir kesimidir. Kıkırdaklar, eklemleri koruyarak sürtünmeyi azaltır ve esneklik sağlar. Bilhassa burun ve kulak üzere bölgelerde bulunan kıkırdak, kemik kadar sert olmadan beden biçimimizi belirler.

Kemikler kırıldığında farklı biçimlerde düzgünleşir. Kırıklar ortasında çatlak, kesimli kırık ve açık kırık üzere çeşitler bulunur. Kırık kemikler özel bağ dokuları ve hücreler yardımıyla vakitle eski haline döner, lakin bu süreç yaş, sıhhat durumu üzere etkenlere nazaran değişir.

Kemik dokusu, yaralanmalar sonrasında kendini yenileyebilme yeteneğine sahiptir. Kemikler, osteoklast ve osteoblast isimli iki tıp hücreyle daima yenilenir. Bu hücreler, kemikteki eski dokuları modüller ve yeni doku oluşumunu sağlar, böylelikle iskelet sağlıklı kalır.

Kemikler, kalsiyum ve fosfor üzere mineralleri depolar. Bu mineraller, bedenin muhtaçlığı olduğunda kana salınarak metabolik dengeyi sağlar. Bilhassa kalsiyum, kas ve hudut fonksiyonlarında kritik bir rol oynar. Kemiklerin bu özelliği, bedenin mineral muhtaçlığını karşılamak için hayli kıymetlidir.

Omurga, bedenin en değerli takviye kolonlarından biridir. 33 omurdan oluşan bu yapı, beyinle beden ortasındaki hudut kontağını sağlar. Omurlar, disklerle ayrılarak hareket kabiliyeti sağlar ve tıpkı vakitte merkezi hudut sistemini korur. Bu sayede omurga, hem esneklik hem de dayanıklılık sunar.

Kadın ve erkek iskeletlerinde birtakım anatomik farklılıklar vardır. Örneğin, bayanlarda pelvik kemik geniştir, bu da doğum sırasında kolaylık sağlar. Erkeklerin iskelet yapısı ise çoklukla daha kalın ve güçlüdür. Bu farklılıklar, biyolojik fonksiyonların gereklilikleri doğrultusunda oluşur.

Kemikler hem sert hem de esnektir. Bu özellikleri, kemiklerin mineral içeriği ve kollajen lifleri sayesinde kazanır. Mineral yapısı sertliği sağlarken, kollajen kemiklere esneklik katar. Bu sayede kemikler, darbelere karşı sağlam hale gelir ve kırılma riskini azaltır.

Kemik iliği, kan hücrelerinin üretildiği merkezdir. Bilhassa kırmızı kemik iliği, kırmızı kan hücrelerini, beyaz kan hücrelerini ve trombositleri üretir. Kan hücreleri, bedende oksijen taşıma, bağışıklık savunması ve kan pıhtılaşması üzere hayati vazifelerde rol alır.

Kemikler, kaslarla birlikte çalışarak bedene hareket kabiliyeti kazandırır. Kaslar, kemiklere tendon ismi verilen yapılarla bağlanır ve hareketi sağlar. İskelet sistemi, kaslarla ahenk içinde çalışarak yürüme, koşma üzere günlük aktivitelerin gerçekleştirilmesini mümkün kılar.

Vücudumuzda bulunan eklemler, kemiklerin birbiriyle ilişki noktalarını oluşturur. Eklemler, farklı hareket tiplerine imkan sağlar. Örneğin, diz eklemi menteşe üzere çalışırken omuz eklemi geniş bir hareket aralığı sunar. Bu çeşitlilik, günlük hayat aktivitelerini kolaylaştırır.

Kafatası, beynimizi koruyan bir zırh üzeredir. Kafatası kemikleri, darbelere karşı müdafaa sağlar ve beyin dokusunu çevreler. Ayrıyeten yüz biçimimizi belirler ve duyma, görme üzere duyusal organlara dayanak olur. Kafatasının bu yapısı, hayati fonksiyonların problemsiz gerçekleşmesini sağlar.

Çocuklarda çıkan süt dişleri, kalıcı dişler için yer açmak gayesiyle vakitle dökülür. Bu süreç, 6 yaş civarında başlar ve ergenlik devrine kadar devam eder. Kalıcı dişler, süt dişlerinin altında gelişir ve yerlerine geçerek ömür uzunluğu fonksiyon görür.

Kemik sıhhati için kalsiyum alımı epeyce kıymetlidir. Kalsiyum eksikliği, osteoporoz üzere kemik hastalıklarına yol açabilir. Bu durumda kemikler kırılgan hale gelir ve yaralanma riski artar. Kalsiyum açısından güçlü besinler, kemik sıhhatini korumak için değerlidir.

Bebeklerin kemikleri doğumda hayli yumuşaktır. Vakitle bu kemikler, mineral birikimiyle sertleşir. Bu süreç, çocukluk periyodunda süratle gerçekleşir ve büyüme çağında tamamlanır. Kemiklerin sertleşmesi, hareket kabiliyetinin gelişmesi açısından kıymetlidir.

Dişler kemik üzere görünse de aslında farklı bir yapıya sahiptir. Dişler, dentin ve mine üzere özel dokulardan oluşur. Mine, bedendeki en sert yapıdır ve dişleri korur. Bu sert yapılar, dişlerin fonksiyonunu uzun yıllar koruyabilmesine yardımcı olur.

Vücuttaki kimi kemikler, içinde hava boşlukları barındırır. Örneğin, yüz kemiklerinde bulunan sinüsler bu boşluklar sayesinde baş yükünü azaltır. Birebir vakitte sesin yankılanmasını sağlar. Bu boşluklar, kemiklerin daha hafif olmasını sağlar ve baş hareketlerini kolaylaştırır.

Kemik dokusu, ömür boyunca yenilenir. Bu yenilenme süreci, bilhassa büyüme devrinde süratlidir. Osteoklastlar eski kemik dokusunu parçalarken osteoblastlar yeni doku üretir. Bu daima yenilenme, kemiklerin dayanıklılığını ve sıhhatini korur.

Kemik yoğunluğu, yaşla birlikte değişiklik gösterir. Çocukluk ve gençlik periyodunda kemikler süratlice güçlenir, lakin yaşlandıkça kemik yoğunluğu azalır. Bu nedenle yaşlı bireylerde kemik kırılmaları daha sık görülür ve kemik sıhhati daha dikkatli korunmalıdır.

Kemiklerdeki kalsiyum oranı, kemiklerin sağlamlığını belirler. Yaklaşık %70 oranında mineral içeren kemikler, bu mineraller sayesinde sağlam hale gelir. Bilhassa kalsiyum, kemik yapısının temel hususudur. Kalsiyum alımının yetersiz olduğu durumlarda, beden kemiklerden kalsiyum çekerek öbür fonksiyonları sürdürmeye çalışır.

Kemikler yalnızca mineral depolamakla kalmaz, birebir vakitte güç de depolar. Sarı kemik iliği, yağ hücreleri içeren bir dokudur ve bu hücreler güç deposu olarak fonksiyon görür. Beden, güce gereksinim duyduğunda bu rezervleri kullanır, bu da kemiklerin güç metabolizmasında dolaylı olarak rol oynamasını sağlar.

İnsanın el ve ayaklarında birçok küçük kemik bulunur. Her iki elde toplamda 27, ayaklarda ise 26 kemik vardır. Bu kemikler, hassas hareketler yapmamıza ve istikrarlı durmamıza imkan tanır. Bilhassa parmak kemikleri, objeleri kavrama yeteneğimizde belirleyici bir rol oynar.

Omurga diskleri, omurlar ortasında bulunan yumuşak yapılardır. Bu diskler, omurganın esnekliğini sağlar ve darbelere karşı yastık misyonu görür. Disklerin içeriğindeki jölemsi yapı, omurga üzerindeki baskıyı azaltarak hareket kabiliyetimizi artırır ve omurganın aşınmasını pürüzler.