İsrail- İran savaşında ABD’nin askeri üsleri kullanıma açılacak mı?
Ortadoğu’da tansiyon yükselirken, ABD’nin İtalya’daki askeri varlığı gündeme oturdu. ABD’nin İran’a yönelik mümkün bir askeri harekatında İtalya topraklarındaki üslerini kullanıp kullanmayacağı, hem İtalyan kamuoyunda hem de milletlerarası alanda tartışılan kıymetli bir konu haline geldi.
SAVUNMA BAKANI AÇIKLADI
İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto, 1951 yılında imzalanan ve ABD askeri varlığını düzenleyen muahedeye dikkat çekti. Crosetto, Washington’dan şimdi “normal durumlar dışında” bir kullanım talebi gelmediğini belirtti. Bakan, Parlamentonun bu tür mevzularda bilgilendirilmesinin bir mecburilik olduğunu vurgulayarak, “Olmayan bir şeyi konuşmak anlamsız lakin her ne vakit Parlamento rapor istemek için talep etse, gideriz; bu bir uygulama değil, bir zorunluluktur” tabirlerini kullandı. İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani de emsal bir açıklama yaparak, “Şu basamakta İtalya’daki ABD askeri üslerinin dahil olduğuna dair bir bilgimiz yok, ABD’nin ne yapmak istediğini bilmiyoruz” dedi.
ABD’NİN KARAR SÜRECİ VE MÜMKÜN HEDEFLER
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt’in açıklamasına göre, ABD Başkanı, saldırı planlarını onaylamasına ve dört adet B-2 stratejik bombardıman uçağını konuşlandırmasına karşın, İsrail’e takviye emeliyle Tahran’a saldırıp saldırmayacağına karar vermek için ek bir iki hafta müddet aldı.
Potansiyel Amerikan füze gayeleri ortasında, başşehrin yaklaşık yüz kilometre güneydoğusunda bir dağın 90 metre altında yer alan, derinlemesine pozisyonlandırılmış Fordow nükleer zenginleştirme tesisi de bulunuyor. Bu çeşit taarruzlar, Hint Okyanusu’ndaki ana ABD deniz ve hava üssüne mesken sahipliği yapan, Birleşik Krallık’a ilişkin Chagos Takımadaları’ndaki Diego Garcia adasından başlatılabilir.
İTALYA’NIN TAVRI NET
Bakan Crosetto, İtalya’nın İran ile bir savaşa girmeyi düşünmediğini açıkça belirtti. Crosetto, “Kesinlikle İtalya’nın İran ile savaşa girmeyi düşündüğünü sanmıyorum. Hiçbir vakit askerlerin yahut uçakların İran’ı bombalayabileceğini sanmıyorum, bu çok açık. Yalnızca anayasal olarak imkansız olduğu için değil, birebir vakitte bu türlü bir niyet de yok” dedi.
İTALYA’DAKİ ABD ÜSLERİNİN STRATEJİK ÖNEMİ
Washington’ın Ortadoğu’daki krize direkt müdahale etme mümkünlüğü, İtalya’da bulunan Amerikan üslerinin stratejik rolünü, bilhassa de ikmal açısından, gündeme getiriyor. İtalya’da onlarca askeri tesiste 12 binden fazla ABD askeri çalışanı vazife yapıyor.
Önemli üsler ortasında Lombardiya’daki Solbiate Olona ve Ghedi bulunuyor. Bu üsler, 2007’den beri ABD Hava Kuvvetleri’nin 52. Savaş Kanadı’na ikmal sağlıyor. Kuzeydoğu’da ise Vicenza’daki Ederle Kışlası, Veneto’daki Motta di Livenza NATO Üssü ve Friuli-Venezia Giulia’daki Aviano, 31. Savaş Kanadı’na konut sahipliği yapıyor. Orta İtalya’da, Toskana’daki Camp Darby, füze, mühimmat ve patlayıcı deposu olarak hizmet verirken, Lazio’daki Gaeta, Amerikan Donanması’na tahsis edilmiş bir liman. Güneyde ise Sicilya’daki Sigonella, Akdeniz’deki Altıncı Filo’ya dayanak veren ana havacılık merkezi olarak öne çıkıyor.
Napoli’de bulunan NATO Müşterek Kuvvet Komutanlığı ve La Spezia’daki yüzlerce NATO araştırmacısının denizaltı ve okyanus savunması üzerinde çalıştığı askeri uzmanlaşmış merkezler de İtalya’nın kuzeyinden güneyine faaliyet gösteriyor.
ÜSLERİN KULLANIM PROSEDÜRÜ NELER?
1951 tarihli Roma-Washington mutabakatı uyarınca, ABD’nin üsleri kullanabilmesi için İtalyan hükümetinden müsaade alması ve kullanım maksadını açıklaması gerekiyor.
Son günlerde, İtalya’daki ABD üslerinin geleceği, 24-25 Haziran’da Lahey’de yapılacak zirve öncesinde Savunma Bakanı ile NATO Parlamenter Asamblesi’ndeki İtalyan delegasyonu üyeleri ortasında yapılan bir toplantının ana konusu oldu. İtalyan heyeti başkanı Lorenzo Cesa, Akdeniz’in Atlantik İttifakı için merkezi bir pozisyonda kalması nedeniyle üsleri sökme niyetinde olmadıklarını belirtti. Cesa, askeri harcamalardaki artışla ilgili olarak, “Başkan Trump açıkça söz etti, pratik olarak Savunmanızı kendi paranızla tekrar düzenleyin dedi, lakin bu, tüm paranın silahlara harcanacağı manasına gelmez. Örneğin Avrupa’nın altyapıyı modernize etmek için zati kesin bir planı var” dedi.
NATO HARCAMALARI VE İTTİFAKIN GELECEĞİ
NATO tarafından talep edilen askeri harcamaların GSYİH’nin %2’sini aşması, İtalyan muhalefeti içinde de tartışmalara yol açtı. Crosetto ile yapılan toplantıya katılmayan Beş Yıldız Hareketi ve Yeşiller ve Sol İttifak, tekrar silahlanmaya karşı protesto şovları düzenledi. Aksine, Azione partisi, GSYİH’nin %2’sinden 10 yıl içinde %3.5 yahut %5’e çıkarılacak askeri harcamaların, refahı etkilemeden uydu, siber güvenlik yahut havaalanlarında yüz tanıma sistemi üzere alanlara yatırım yapılması durumunda neden karşı çıkılacağını sorguladı.
Bakan Crosetto, Soğuk Savaş periyodunda Atlantik Okyanusu’nda sabit bir tartı merkeziyle kurulan Atlantik İttifakı’nın jeopolitik belirsizliklerle sarsıldığını ve herkes için güvenliği sağlamak maksadıyla stratejik rolünün tekrar gözden geçirilmesini talep etti. Crosetto, “NATO barışı ve karşılıklı savunmayı garanti altına almak için kurulduysa, ya bu misyonu global güney ile konuşarak üstlenen bir örgüt haline gelecek ya da maksada ulaşamayacağız” halinde bir akıl yürütmede bulunarak, bugünkü haliyle NATO’nun “artık varoluş nedeninin kalmadığını” savundu. Bunun nedeni olarak ise “dünyanın merkezinin artık ABD ve AB olmadığını, NATO’nun değişen temalara ahenk sağlaması gerektiğini” gösterdi.
