İşte bütün ayrıntılarıyla yeni çiftçi destekleme modeli! Uzman isim açıkladı
Tarım ve Orman Bakanlığı, destekleme sistemini değiştirdi. Artık ton başına değil, dekar başına ödeme yapılacak. Yeni sistemin detaylarını tarım müellifi Ali Ekber Yıldırım kendi Youtube kanalından yaptığı yayınla açıkladı.
Bayramdan evvel Toprak Mahsulleri Ofisinin 2025 yılında buğday ve arpa alım fiyatını açıklandığını belirten Yıldırım, “Hem ekmeklik buğdayda hem de makarnalık buğdayda ton başına 13.500 liralık bir fiyat açıklandı, arpada ise ton başına alım fiyatı 11.000 TL olarak belirlendi” dedi.
Ali Ekber Yıldırım’ın konuşması şöyle:
Hasat devam ettikçe ve üretici buğdayını ve arpasını satmaya başladıkça bir grup sorular gündeme gelmeye başladı. Tarım ve Orman Bakanlığı biliyorsunuz 1 Ocak 2025 itibariyle bitkisel üretimde planlı üretime geçti ve tarım takviyeleri 3 yıl açıklandı. 2005-2027 devrini kapsayan bir kararname yayınlandı tıpkı vakitte ve bu kararnameye nazaran de ziraî desteklemeler bitkisel üretimde bir temel dayanak ikincisi planlı üretim bir de üretimi geliştirmeye yönelik yani üretim geliştirme dayanakları var. Bu dayanaklar kapsamında da artık ton başına, kilo başına dayanaklar yerine alan bazlı dediğimiz yani dekar başına dayanak sistemine geçildi. Tarım ve Orman Bakanlığı uzun bir süre 3-4 ay bu yeni sistemi çiftçilere anlatmak üzere ismini cuma toplantıları dediği toplantılar yaptı tarım vilayet ve ilçe müdürlüğündeki çalışanlar büyük bir uğraşla hani neredeyse köy köy gezip bunları anlattılar aslında yeni sistemin nasıl olacağı da hem Cumhurbaşkanlığı destekleme kararnamesinde hem de bakanlığın yayınladığı bütün dokümanlarda var.
ÇİFTÇİNİN BAŞI KARIŞTI
Yani bundan sonra artık ton başına takviye yerine buğday ve arpa için konuşursak dekar başına bir takviye ödemesi yapılacak. Lakin bayramdan evvel bu buğday ve arpa alım fiyatları açıklandığında Tarım Bakanlığı sanki ton başına bir dayanak ödeme yapılacakmış üzere hem buğdayda hem arpada daha doğrusu buğdayda ton başına bir dayanak açıkladı ve dedi ki çiftçilere “Siz ton başına 2.520 lira bir takviye alacaksınız.” Bu türlü olunca çiftçinin başı karıştı. Deniliyor ki ‘Biz bu dayanağı ton başına mı alacağız yoksa dekar başına mı alacağız?’ Neden bu bunu soruyorlar zira, şayet ton başına alınacaksa bu takviyeyle ilgili çiftçiler eserini satarken kesinlikle fatura alıp bunu faturalandırmaları gerekiyor yok şayet dekar başına bir ödeme olacaksa o vakit faturaya gerek yok. Zati dekar başına yani alan bazlı olarak bir ödeme yapılacak buna yönelik sorular artınca ben de size bunun detaylarını anlatmak istedim.
Şimdi öncelikle destekleme modelindeki yeni uygulamaya nazaran yani bunun altını çizerek net olarak söylüyorum ki çiftçinin hesabına ton başına değil dekar başına bir ödeme yapılacak. Yani çiftçi kayıt sistemine kaydedilmiş alanlarla ilgili olarak üretim yapılan alanlarla ilgili dekar başına bir ödeme yapılacak lakin ton başına ödeme olmayacağı için hem temel dayanak hem de prim hem de planlama dayanağı alırken rastgele bir fatura sizden istenmeyecek. Yalnızca sertifikalı tohum kullanımında bir fatura istenecek dediğim üzere onu artık detaylı olarak sizinle paylaşmak istiyorum. Birincisi çiftçi kayıt sistemine kayıt olmak koşuluyla her üretici dekar başına 317 lira bir dayanak alacak yani bunun için öbür bir şey yapmasına gerek yok. Hem buğdayda hem de arpada dekar başına 317 lira bir dayanak alacak. Aslında çiftçi kayıt sistemine yahut bakanlığın öteki kayıt sistemlerine kaydınız yoksa rastgele bir dayanağı alamıyorsunuz. İkincisi planlı üretim takviyesi yeniden dekar başına 317 lira buradaki fark şu temel dayanaktan bir farkı var. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilçe bazında belirlediği havzalar var, sizin üretim yaptığınız havzada şayet arpa ve buğday varsa tekrar dekar başına 317 lira bu dayanağı alacaksınız lakin sizin üretim yaptığınız havzada şayet bakanlık buğday ve arpayı belirtmemişse bunu desteklemiyorsa o vakit bu dayanağı alamıyorsunuz yalnızca temel takviyesi almış olacaksınız. Üçüncü nokta sertifikalı tohum kullanım dayanağı biliyorsunuz sertifikalı tohum üretim takviyesi kaldırıldı lakin sertifikalı tohum kullanan üreticilere dekar başına 122 liralık bir ödeme yapılacak. Bunun için de sizden sertifikalı tohum kullandığınıza dair bir fatura isteniyor. Bakanlık veya tarım ilçe müdürlüğü gerek gördüğü takdirde bu sertifikalı tohumun tıpkı vakitte satış faturası ile birlikte tahlil raporunu da isteyebilir. O vakit ben ne kadar dayanak alacağım diye soracak olursanız şayet temel dayanak olarak yani çiftçi kayıt sistemine kayıtlı olmak kuralıyla 317 lira alacaksınız şayet bakanlığın belirlediği havzada buğday ve arpa ürettiyseniz 317 lira daha alacaksınız toplamda bu 634 lira yapıyor. Sertifikalı tohum kullandıysanız bir 122 lira daha alacaksınız. Dekar başına bu da 756 lira yani siz buğday ve arpa üretiyorsanız ve planlı üretim kapsamında bu üretimi yaptıysanız 634 lira, bunun üzerine sertifikalı tohum kullandıysanız 756 lira bir takviye alacaksınız. Bu ton başına 2.520 yok 2.500 lira bununla hiç başınızı karıştırmayın sizin hesabınıza yatacak olan para bu sertifikalı tohumla ilgili bir parantez daha açayım Türkiye’de sertifikalı tohum kullanım oranı %25 %30 civarında yani bu dayanağı de her çiftçi alamayacak. Yalnızca sertifikalı tohum kullanan çiftçiler alabilecek hasebiyle benim hesabıma niçin 756 lira yatmadı diye sormayın zira şayet sertifikalı tohum kullandıysanız azamî alacağınız takviye bu kadar kullanmadıysanız dediğim üzere 634 liralık bir dayanak hesabınıza yatacak.
Ali Ekber YıldırımÖDEMELERİ NE VAKİT ALACAKSINIZ?
Destek ödemelerini ne vakit alacaksınız? Şu sıralar daha dün cuma günü geçen yılın hububat takviye takviyesini alan üreticiler oldu. buğday ve arpa dayanağını olağan kurallarda işte 2026 yılının Mayıs, Haziran aylarında lakin alabileceksiniz. Altını çizeyim şayet daha erken ödeme olursa da onu da zati hem bakanlık duyuruyor hem biz de sizlerle paylaşırız.
MAKARNALIK BUĞDAYDA ÇİFTÇİNİN TON BAŞINA EN AZ BİR 750 LİRALIK BİR KAYBI VAR
Değinmek istediğim bir husus daha var. O da makarnalık buğday ile ekmeklik buğday fiyatının eşitlenmesi. Dünyanın her yerinde makarnalık buğday ekmeklik buğdaydan daha kıymetli bir fiyata satılır. Türkiye’de de bu türlü son yılları karşılaştırdım, mesela 2023’te ve 2024’te makarnalık buğdayın fiyatı ton başına 750 lira daha yüksek verildi. Toprak Mahsulleri Ofisi, alım fiyatı açıklarken makarnalık buğdayın fiyatını son 2 yıl ekmeklik buğdaya nazaran 750 lira daha yüksek açıkladı. Dediğim üzere dünyanın birçok ülkesinde bu makarnalık buğday daha yüksek fiyata satılıyor. Bu sene bu fiyat eşitlendi, hem makarnalık buğdaya hem de ekmeklik buğdaya 13.500 lira ton başına bir fiyat açıklandı. Takviyeyle ilgili bir değişiklik yok yani makarnalık buğday üreten üreticilere şayet geçen yılki üzere evvelki yılki üzere bir fiyat farkı olsaydı 750 lira daha yüksek bir fiyat alacaklardı. Bu sene verilmedi yani üreticinin çiftçinin ton başına en az bir 750 liralık bir kaybı olduğunu söyleyebiliriz.
