Otizmli gençlerin zorlu yolculuğu! Hayata katılım savaşı
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) teşhisli gençlerin toplumsal ve ekonomik hayatta karşılaştığı zorluklar, Türkiye’de yapılan yeni bir araştırmayla bir sefer daha gün yüzüne çıktı.
Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği’nin öncülüğünde gerçekleştirilen “Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Gençlerin Hayat Yolculuğu-Türkiye Örneklemi” başlıklı çalışma, otizmli bireylerin toplumsal etkileşim ve istihdam üzere temel alanlarda yaşadığı pürüzleri detaylı bir formda ortaya koydu.
Uzmanlar, bu bulguların, otizmli gençlerin hayata iştirakini artıracak toplumsal siyasetlerin geliştirilmesi için acil bir davet niteliğinde olduğunu vurguladı.
ARAŞTIRMANIN BULGULARI: TOPLUMSAL VE EKONOMİK ENGELLER
Uzmanlar, araştırmanın Türkiye genelinde 18 yaş üstü otizmli bireylerin hayat tecrübelerini anlamayı amaçladığını belirtti.
Journal of Autism and Developmental Disorders’da yayımlanan bir çalışma, otizmli bireylerin sırf %10-20’sinin tam vakitli istihdam edilebildiğini ve bu oranın, uygun dayanak programlarıyla artırılabileceğini ortaya koydu.
İngiltere’deki Cambridge Üniversitesi’nden nörolog Prof. Simon Baron-Cohen, “Otizmli bireylerin iş gücüne iştiraki, hem ekonomik bağımsızlık hem de toplumsal kabul açısından kritik. Lakin, iş yerlerinde toplumsal maharet eksikliklerine yönelik önyargılar ve erişilebilirlik eksikliği büyük bir engel” dedi.
SOSYAL BAĞLANTI: EN BÜYÜK ENGEL
Otizmli gençlerin toplumsal becerilerdeki zorlukları, arkadaş edinme, küme aktivitelerine katılma ve duygusal bağ kurma üzere alanlarda kendini gösterdi.
Journal of Turkish Studies’de yayımlanan bir nitel araştırma, otizmli bireylerin toplumsal alanlarda damgalanma ve dışlanma üzere sıkıntılarla karşılaştığını, bu durumun aileleri de toplumsal izolasyona ittiğini belirtti.
ABD’deki UCLA’dan psikolog Dr. Catherine Lord, “Otizmli bireylerin toplumsal ipuçlarını anlamada yaşadığı zorluklar, yanlış anlaşılmalara yol açabiliyor. Toplumun farkındalığını artırarak ve toplumsal maharet eğitimlerini yaygınlaştırarak bu mahzuru aşabiliriz” dedi.
Türkiye’de bu bahiste umut verici adımlar atılıyor. Uzmanlar, otizmli gençlerin toplumsal marifetlerini geliştirmek için erken yaşta başlayan özel eğitim programlarının kıymetine dikkat çekerek, “Erken müdahale, toplumsal iştiraki artırıyor. Fakat ergenlik periyodunda de destekleyici programlar devam etmeli” dedi.
EKONOMİK BAĞIMSIZLIK: ULAŞILMASI GÜÇ BİR HEDEF
Araştırma, otizmli gençlerin ekonomik bağımsızlık konusunda karşılaştığı zorlukları da vurguladı.
Türkiye’de otizmli bireylerin iş gücüne iştirak oranı, global ortalamanın epeyce altında. Journal of Vocational Rehabilitation’da yayımlanan bir çalışma, otizmli bireylerin iş yerinde karşılaştığı en büyük manilerin, patronların önyargıları ve uygun iş düzenlemelerinin eksikliği olduğunu gösterdi.
Avustralya’daki Monash Üniversitesi’nden psikolog Dr. Darren Hedley, “Otizmli bireyler, rutin misyonlarda yüksek performans gösterebilir. Lakin, iş yerlerinde esnek çalışma saatleri ve mentorluk üzere dayanaklar olmadan bu potansiyel ortaya çıkmıyor” dedi.
Türkiye’de bu hususta farkındalık artırdı. Uzmanlar, “Otizmli gençlerin güçlü taraflarını vurgulayan istihdam programlarına gereksinimimiz var. Mesleksel eğitim ve iş koçluğu, ekonomik bağımsızlığı destekleyebilir” dedi.
TOPLUMSAL FARKINDALIK VE TAHLİL ÖNERİLERİ
Araştırmalar, toplumsal farkındalığın artırılmasının otizmli bireylerin hayatını kolaylaştırdığını gösterdi.
Avrasya Milletlerarası Araştırmalar Dergisi’nde yayımlanan bir çalışma, toplumun otizme yönelik olumsuz tavırlarının, otizmli bireylerin ve ailelerinin toplumsal hayattan dışlanmasına neden olduğunu ortaya koydu.
Almanya’daki Charite Üniversitesi’nden nörolog Dr. Andreas Hensel, “Toplumun otizm konusunda eğitimi, damgalanmayı azaltır ve toplumsal kabulü artırır. Okullar, iş yerleri ve topluluklar, otizmli bireylerin gereksinimlerine uygun düzenlemeler yapmalı” dedi.
UZMANLAR, ŞU TAHLİL TEKLİFLERİNİ ÖNE SÜRDÜ:
Erken ve ağır eğitim: Otizmli çocukların toplumsal ve irtibat maharetlerini geliştirmek için haftada en az 20 saat özel eğitim kritik.
Mesleki takviye programları: İş koçluğu ve mesleksel eğitim, otizmli gençlerin iş gücüne iştirakini artırabilir.
Toplumsal farkındalık kampanyaları: Medya ve eğitim kurumları, otizm konusunda hakikat bilgilendirme yapmalı.
Aile takviyesi: Ailelerin ruhsal ve toplumsal dayanak alması, otizmli bireylerin hayat kalitesini artırdı.
TÜRKİYE’DEN DÜNYAYA BİR ÇAĞRI
Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği’nin araştırması, otizmli gençlerin sesini duyurmak için kıymetli bir adım.
Uzmanlar, “Bu çalışma, otizmli bireylerin muhtaçlıklarını anlamak ve onlara uygun tahliller üretmek için bir yol haritası sunuyor. Toplum olarak bu gençlerin potansiyelini ortaya çıkarmalıyız” dedi.
Otizmli gençlerin toplumsal ve ekonomik hayatta karşılaştığı zorluklar, yalnızca onların değil, tüm toplumun sıkıntısı.
Uzmanlar, bu mahzurları aşmak için daha fazla farkındalık, dayanak ve kapsayıcı siyasetler gerektiğini vurguladı.
Türkiye’den başlayan bu araştırma, otizmli gençlerin hayata eşit iştiraki için umut ışığı oldu.
