Tokat’ta zirai don kirazı vurdu
Tokat’ta nisan ayındaki zirai don, başta kiraz olmak üzere birçok meyvede yüzde 100 ziyana yol açtı. Türkiye’nin kıymetli ihracat bölgelerinden olan Akyamaç ve Kemalpaşa köylerinde üreticiler, bu yıl kiraz toplayamadı. Tokat Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Emin Yılar, kentte meyvecilerin bu yıl 1 kuruşluk hasat yapamayacağını belirterek, “Bizim bölgemizde 20 bin ton kiraz olurdu fakat bu sene 1 gram eser maalesef yok” dedi.
Tokat merkeze bağlı bilhassa Akyamaç ve Kemalpaşa köyü, kiraz ve şeftali meyvesi üretimiyle yurt genelinde değerli bir pazar oluşturuyor. Akyamaç ve Kemalpaşa köyünün yüzde 90’ı geçimini meyve üretiminden sağlarken, hasat periyodunda köyde yaklaşık 2 bin kişi çalışıyor. Birçok meyvenin yetiştirildiği bölgede kiraz üretimi birinci sırada yer alıyor. Bilhassa, “0900” ismi verilen ve normallerine nazaran iki kat daha iri olan kiraz; Amerika, Rusya, Almanya ve Kuzey Irak olmak üzere toplan 11 ülkeye ihraç ediliyor. 2024 yılında toplam 5 milyon dolarlık kiraz ihracatı yapıldı. 2025 yılı Nisan ayında yaşanan zirai don ile Tokat’taki meyve bahçelerindeki kiraz ağaçlarında bir tane bile kiraz kalmadı.
‘GEÇEN YIL İHRACAT YAPTIK’
Tokat Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Emin Yılar, “Nisan ayında yaşadığımız don olayından ötürü Tokat meyvecisinin yüzde 100 ziyanı var. Yani ağaç üzerinde kiraz, şeftali, erik, badem, ceviz eser sıfır yani bir tane bile eser kalmadı. Bunlar zerzevat üzere değildir, yılda bir kez çiçeklenir. Çağla yapar ve onu şayet ki koruyamadıysan o yılki dönem eksiksiz sarfiyat. Ekstra tekrar meyve olma talihi imkansızdır. Bu sebepten şu anda Tokat’taki meyvecinin 1 gram meyve alma bahtı yok. Bu sene 1 kuruşluk hasat yapamayacaklar. Bunları biz lisana getirdik ancak şu ana kadar bir teşvik manasında hiçbir çiftçiye daha bugüne kadar bir yardım olayı oluşmadı. Bölgemiz için kiraz için çok çok değerli bir gelir kaynağı. Şöyle ki geçen sene yaklaşık 5 milyon dolar civarında bizim bu bölgemizden yaklaşık 10, 11 tane yurt dışı ülkesine ihracat yaptık ve köylü bu hususta biraz da bilinçlendi. Yapmış olduğu üretimi artık ihracata yönelik çeşitlerde, eserlerde yapıyor. Ondan ötürü da her sene bir evvelki seneye nazaran ihracatlık eserdeki ürün kapasitemiz yükseliyor” dedi.
‘DESTEK OLMAZSA, MEYVE SEBZEYİ DE YURT DIŞINDAN ALMAYA BAŞLARIZ’
Türkiye’de don olayının büyük boyutta yaşandığını belirten Yılar, “Yani meyveci Türkiye’de yaklaşık yüzde 80, yüzde 90 ziyanda. Çok net bilmemekle bir arada, söyleyebilirim ki çok önemli bir ekonomik boyutu var. Tahminen bu boyut zelzeledeki yıkım maliyeti, tahminen üzerinde olduğunu düşünüyorum. O kadar önemli bir durum fakat bunu hükümetimizin, devletimizin katiyetle göz önüne alması lazım. Zira esasen girdi maliyetlerimiz çok yüksek. Devletimiz bir istikamet verip, teşvik manasında, farklı halde ekonomik yardım manasında, kredi manasında takviye olmazsa, korktuğumuz günler gelir, meyveyi sebzeyi de artık yurt dışından almaya başlarız” diye konuştu.
Yılar, geçmiş periyotlara değinerek, “Kendi bahçemden kiraz döneminde arkadaşlarıma ikramlık kiraz gönderirdim. Bu sene hakkınızı helal edin yani kiraz yok ancak bize de yok. Hakikaten de o denli, bizim sofrada da yok. Ben 54 yaşındayım bu seneye kadar ben bu türlü bir yıl yaşamadım. Yani benden daha büyük olan, yaşlı olan ağabeylerimiz, amcalarımız onlar da bahsediyorlar. Daha evvel de don olayı yaşandı. Ziyanı ise yüzde 30 oldu, yüzde 40 oldu tahminen yüzde 50 oldu. Ancak geriye kalan mahsul bizim kendi tüketimimize de, azından birçoklarından pazara sunmaya da yetti. Bizim bölgemizde 20 bin ton kiraz olurdu ancak bu sene 1 gram eser maalesef yok” dedi.
