Yeniçağ Gazetesi: Tarım arazileri ranta yenik düşüp arsa oldu

Yeniçağ Gazetesi’nin bugünkü manşeti…

Gazetemizi okumak için tıklayınız…

Tarım Bakanı Yumaklı Pembe Bir Tablo Çizdi Ama…

TARIM YERLERİ RANTA YENİK DÜŞÜP ARSA OLDU

Artan maliyetler altında ezilen çiftçi, üretimden vazgeçip tarlasına satmaya yöneldi. 2002’de 26 milyon 579 bin hektar olan tarım alanları, 23 milyon 971 bin hektara kadar düştü. Tarım toprakları daralınca ithalatçı ülke pozisyonuna düştük.

İktidarın tarım siyasetleri, hasat vakti çiftçinin mağduriyetini katladı. İklim değişikliği ve kuraklığın yanı sıra yüksek enflasyonla birlikte her geçen artan maliyetlerin altında ezilen çiftçi, ziraî üretimden vazgeçiyor. 2003 yılında 2.8 milyon olan çitçi sayısı bugünlerde 2.3 milyona kadar düştü.

Buğday Ekolojik Ömrü Destekleme Derneği’nin bilgilerine nazaran, iklim krizi ve artan maliyetler nedeniyle ziraî üretimde kriz giderek derinleşiyor. Üretim maliyetleri karşılanmayan eserler tarlada kalıyor. Tüketiciye yansıyan yüksek fiyatlar da besine erişimi engelliyor. Tarımın sürdürülebilirliği ve besin teminatı için acil ve bütüncül tahliller gerekiyor. 2024 yazı, Türkiye’de çiftçilerin ve tarım dalının karşılaştığı zorlukları daha görünür hale getirdi. Ülkenin dört bir yanında çiftçiler hareketlerle seslerini duyurmaya çalıştı; Malatya’da kayısı üreticileri, Balıkesir’de domates yetiştiricileri, Tekirdağ’da ayçiçeği üreticileri, Kahramanmaraş’ta biber ve domates üreticileri maliyetlerin altında kalan fiyatlar nedeniyle traktörleriyle yollan kapattı ve aksiyonlarla seslerini duyurmaya çalıştı.

Çukurova’da su kaynaklarının tükenmesi sonucu çiftçilere resmi yazı gönderilerek, güzlük ekim yapmamaları söylendi. Öte yandan, tarım eserlerinin çiftçi elindeki fiyatıyla marketteki fiyatı ortasında uçurum derinleşti. Geçen sonbaharda kısmında limonun kilosuna 1 lira bile verilmediği için üreticiler ağaçlarını kepçeyle sökerken, yaz aylarında manavda, markette limonun kilosu 100 lirayı buldu.

Yaşanan sıkıntılarla birlikte çiftçi sayısı azalıyor, ziraî üretim yapılan alanlar günden güne daralıyor. 2011’de tarif kesimi, toplam istihdamın %24,8’ini oluştururken bu oran 2024 Haziran ayında %14,7’ye düştü. Toplam istihdam 2011’den bu yana 9 milyon artarken tarif dalında çalışanların sayısı 1 milyon kişi azalarak 4 milyon 801 bine geriledi. 2002’de 26 milyon 579 bin hektar olan tarım alanları, 2010’da 24 milyon 394 bine, 2023’te ise 23 milyon 971 bin hektara düştü. Nüfus giderek artarken tarımdaki istihdamın ve ziraî üretim alanlarının azalması besin teminatı probleminin giderek derinleşmesine neden oluyor. Başta buğday olmak üzere birçok stratejik eserin ithalatına başladık. Artık eti dışarıdan alıyoruz.

Kentleşme ve başta güç olmak üzere sanayi yatırımları üzere münasebetlerle tarım yerlerinin kamulaştırma, hatta son vakitlerde çabuk kamulaştırma kararlarıyla yahut sarsıntı bölgesinden sık sık gözlemlenen rezerv alan ilanlarıyla tarım dışına çıkarıldığını belirten Tarım ekonomisti Dr. Fatih Özden, şu değerlendirmelerde bulundu:

“2013’te uygulanmaya başlanan Büyükşehir Kanunu ile köylerin mahalle olması tarım yerleri üzerindeki rant baskısını artırdı. Tarım topraklarının yere dönüştürülmesinin kolaylaşması nedeniyle arazi fiyatlarında dramatik artışlar yaşanıyor. Bu durum birçok çiftçiyi ister istemez, tarımdan on yıllarca emeği karşılığında elde edemeyeceği geliri, arazi satışından elde etmeye yöneltiyor. Tüm bunların sonucunda Türkiye 2002’den bu yana 2,6 milyon hektar tarım toprağını kaybetti ve kaybetmeye devam ediyor. Nicelik olarak yaşanan bu kaybın yanında, çok kimyasal kullanımına dayalı endüstriyel tarım pratiklerine bağlı olarak tarım topraklarında nitelik kaybı da yaşanıyor.

Örneğin Türkiye’de kullanılan toplam pestisitin yaklaşık yarısı ziraî üretim faaliyetlerinin en ağır yapıldığı 10 vilayette kullanılıyor. İklim değişiklikleri, erozyon üzere faktörleri de dahil ettiğimizde tarım yerlerinin kaybına yönelik tablo daha da kararıyor.”

Arazi kayıplarının yanı sıra çiftçi hareketlerinin de sebebini oluşturan enflasyon artışının hem üreticiler için hem de tüketiciler için durumun sür- Bü-dürülemez olduğunu ortaya koyduğunu vurgulayan Özden, tohum, gübre, akaryakıt üzere temel girdilerin maliyetleri daima artarken, çiftçinin elde ettiği yararın bu maliyetleri karşılamadığını belirtti. “Bu nedenle çiftçi toprağına küsmeye başlıyor ve sonunda tarımdan vazgeçiyor” diyen Özden, aracıların da tesiriyle yükselen fiyatların tüketicilerin de mağdur olmasına neden olduğunu vurguladı.

Fatih Özden’e nazaran, çiftçilerin maliyetlerini karşılamayan alım fiyatları ve sonucunda çiftçinin ziyan etmesinin nedenlerinin başında, “ürün fiyatlarının maliyetle bağının koparılması ve fiyatlandırmanın daha çok dünya fiyatları üzerinden belirlenmesi geliyor. Bu durumun Türkiye için önümüzdeki yıllarda bir besin krizinin habercisi olabileceğini söyleyen Özden, çiftçilerin tarım dışına çıkması sonucunda günümüzde bu boşluğu şirketlerin doldurmaya başladığını tabir etti.

Özden, “Özellikle 90’lı yılların sonuna kadar girdi temini yahut eser sürece basamağında tarıma eklemlenen sermayenin, artık üretim süreçlerine direkt girdiğini yahut kontratlı tarif üzere uygulamalarla dolaylı olarak müdahil olduğunu görüyoruz. Fakat tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de besin garantisinin teminatı, klasik olarak bu işi ailelerinden devralan çiftçilerdir ve bu çiftçilerin şirketlerle bu türlü bir rekabet ortamına sokulması adil değildir” dedi.

‘ET İTHALATINI ÜLKE GÜNDEMİNDEN ÇIKARACAĞIZ’

TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda, dün Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesinin görüşmeleri yapıldı. Komisyonda Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2025 yılı bütçelerine ait sunum yapan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 3 yıllık planlama periyodu sonunda, büyükbaş hayvan varlığını 17,7 milyon başa, küçükbaş hayvan varlığını 52,4 milyondan 61,1 milyon başa çıkarmayı hedeflediklerini belirterek, “Planlama devri sonunda et ithalatını ülke gündeminden çıkaracağız.” dedi.

Üretimde istikrar ve öngörülebilirliği sağlayacaklarını savunarak “Plansız üretimden kaynaklanan kronikleşmiş kederlerimizi bitireceğiz” diyen Yumaklı, pembe bir tablo çizerek şunları kaydetti:

“22 yıllık hükumetlerimiz periyodunda çiftçilerimize ve dala yönelik takviye ve yatırımlarımız sayesinde 2023 yılında 68,5 milyar dolar ziraî hasılayla Avrupa’da birinci, dünyada ise dokuzuncu sıradayız. Bakanlık olarak 2025 yılı faaliyetlerimizi yürütebilmek emeliyle bağlı kuruluşlarımızla birlikte 178 milyar TL yatırım yapmayı, ziraî takviye fiyatını 135 milyar TL’ye çıkarmayı ve sarsıntıdan etkilenen vilayetlerimiz için de 11,5 milyar TL kaynak kullanmayı hedefliyoruz”